Украинадагы жарашуу, 5-бөлүк: Донецк

Автор:

08/04/2015

Донецк — украин кагылышуусунун согуштук аракеттери жүрүп жаткан аймактагы шаарлардын эң ириси. Өтө оор кырдаалга карабастан шаардын жашоочулары дээрлик бир жылдан бери анда тынчтык жашоонун элементтерин карманууга аракет кылып келишет.

Баяндоо Бектур Искендердин атынан жүрөт

Бул менин Украин кагылышуулары башталгандан берки Донецкке болгон үчүнчү сапарым. Бул жолкусу мурдагылардан узагыраак болду — жалпысынан шаарда дээрлик он күн болдум.

Мен үчүн Донецкте баарынан да таң калычтуусу — кагылышууларга байланышкан көптөгөн нюанстары менен болсо да шаардын өз жашоосу менен жашап, эбин таба алгандыгы болду.

Кагылышуулардын эң күчөп турган күндөрүндө Донецк катуу аткылоолорго дуушар болгон, бирок анда шаардын бардык райондору зыянга учураган эмес. Мүмкүн ошондуктан шаар эч нерсеге карабастан өз жүзүн сактап кала алгандыр.

Албетте, эми жергиликтүү тургундар өз шаарынын географиясын таптакыр башкача кабыл алып калышты. Кайсыл бир райондору кооптуураак болуп эсептелет, бирок бүгүн башкы критерий — көчө кылмыштуулугунун деңгээли эмес, а активдүү согуштук аракеттер башталса жаңы аткылоолордун башталуу тобокелдиги.

Кагылышуулар башталгандан бери шаардын борборуна снаряддар анча көп түшкөн эмес (башка райондорго салыштырмалуу), ошондуктан бүгүн, өзгөчө салыштырмалуу тынчтык орногондо, Донецк таптакыр бир укмуштуудай тартип боюнча жашап жатат.

Бир четинен шаардын инфраструктурасы иштөөсүн токтотпой эле. Мисалы, Донецкти аралап ашталган сонун троллейбустар жүрүшөт — алар шаар футбол боюнча Европа чемпионатына даярданып жаткан мезгилден калган мурастар:

Экинчи жагынан инфраструктура объектилеринин кай бирлери начар абалда. Алсак, жөө адамдарга арналган жер астынан өтүүчү жолдордогу соода мурункудай эмес, ошондуктан алар бош жана кыйла эле караңгы болушу мүмкүн:

Трамвайлар жүрүп жатат:

ДЭРчилер жаңы трамвай билеттерин басып чыгарып башташкан:

Шаардык кызматтар жарылган түтүктү оңдоп жатышат:

Бирок, мисалы, борбордук базардагы күркөлөрдүн көбү жабык. Көбүнчө жүк ташуу унааларынын үстүндө эле соодалашууга барышат:

Азык-түлүк жеткирилип турат, бирок жүк ташуу унааларынын ээлерине блок-посттордо бир топ акча калтырууга туура келет (эгер Украинанын көзөмөлүндөгү аймак аркылуу өтсө), ошондуктан товарлар Донецкке келгенде кыйла кымбат болуп калат.

Кайсыл бир дүкөндөр жарым-жартылай рубль менен эсептешүүгө өткөнгө даярданып жатышат:

«Макдональдстар» иштебей калган:

Бирок дүкөндөрдө угуп-көрбөгөн көптөгөн азем белектер сатылууда:

Орусиядан гуманитардык жардам келип жатат:

Ал жардам тууралуу ар түрдүү пикирлер бар — кимдир бирөө алар элге жетип жатат деп ишендирсе, башкалары аны таптакыр көрбөгөндүктөрүн айтып келишет:

Бул ак түстөгү орусиялык жүк унааларына көптөгөн кишилердин көңүлү бурулду. Аларда гумжардам менен бирге курал-жарак да ташылып жаткан болушу мүмкүн деген кооптонуулар болгон. Чынында куралдарды ушундай унааларда жеткиргендиктерин элестетүү кыйын — мунун бардыгы көптөгөн кишилердин жана маалымат каражаттарынын өкүлдөрүнүн катышуусунда болууда:

Орусия ДЭРге курал-жарак жеткирип жатса дагы, аны ӨКМ деген чоң жазуулары бар, таанымал ак түстөгү жүк унаалары менен ишке ашырбайт:

Дагы олигарх Ринат Ахметовдон гуманитардык жардам бар (анын ишканалары ДЭРдин көзөмөлүндөгү аймактарда да ишин улантып жатышат). Бирок мен «ахметовдук» гумжардамды таратууга катыша алган жокмун.

Донецктеги жарнама жайгаштырчу жайлардын көбү бош. Алар саясий кайрылуулар үчүн пайдаланылууда:

Кайсыл бир жерде эски жарнама калып калган:

Кайсыл бир жерде «Донбасстын патриоттук күчтөрү» жарнамаланууда:

Шаардын борборунда кагылышуулар дээрлик көрүнбөй турган ракурстарды табууга болот:

Сыртынан караганда Ленин аянты мурункудай эле, болгону анда украин желегинин ордуна ДЭРдин желеги илинип турат (өткөн жылдын майында анда дароо эки тараптын тең желеги илинип турганына күбө болгом):

Кафелердин көбү иштеп жатышат:

Учурда Донецкте канча киши жашай тургандыгы так белгисиз. Кагылышууларга чейин шаардын калкы бир миллиондон көбүрөөк кишини түзгөн. Эгер Донецкке катарлаш жайгашкан Макеевканы кошсо, анда жалпы калктын саны бир жарым миллионго жетчү.

Азыр шаарда жашоочулардын кыйла эле аз экендиги шексиз. Бирок шаардан чыгып кеткендердин бир аз болсо да так санын аныктоо кыйын. Себептердин бири — донецкттиктердин көбү шаардагы абалга жараша дайыма көчүп-конуп жүрүшөт.

Кагылышуулар күчөп турган мезгилдерде шаардын көчөлөрү ээн болгон учурлар болгон, бирок азыр, салыштырмалуу абал тынчыгында, шаар жашоочуларынын көбү кайтып келишкен:

Шаарда жаз:

Күндүз сейилдеп жүргөн адамдарды, алардын ичинде балдарын ээрчитип жүргөндөрүн да көп кездештирүүгө болот:

Өз алдынча сейилдеп жүргөн бир аз улуураактарын дагы:

Сейилдеп жүргөн балдардан алыс эмес жерде аскердик унаалар да жүрүшөт. Кээ бирде Донецкти аралап жүргөндө көчөлөрдүн кесилишинен БМПнын бурулуп жатканын көрүүгө болот:

Жүк унааларында бара жаткан куралдуу адамдарды дагы:

Танкалар менен БМПлар шаардын кээ бир проспектилериндеги асфальт төшөлмөлөрүн бузушкан. Эми, ал жолдор аркылуу өткөндө дөңгөлөктөр гусеницалардын изи калган жерлерге тийип, мүнөздүү зуулдаган үндөрдү чыгарат:

Өткөн жылдын жаз мезгилиндегиге же ноябрь айына караганда шаарда куралдуу же аскер формасын кийип жүргөн кишилер кыйла эле аз. Кээде жолуктурууга болот:

Бирок жалпысынан ДЭРдин түзүмүн калыптандыруу процесси жүрүүдө. Орусиянын үлгүсү боюнча, милициянын аталышы полиция деп өзгөртүлүп, ал үчүн жаңы форма тигилген:

Февралдан бери шаарда абал салыштырмалуу тынч. Бул согуштук аракеттер аба майданга жакын аймакта болбой эле дегенди билдирет. Бул трамвайдын терезесиндеги октун издери — эски:

Ноябрда мен Донецктин аткылоолордон көбүрөөк зыянга учураган Петровский районунда болгом. Бул жолкусунда дагы бир катуу зыянга учураган Киев районуна бардым, ал аба майданына баарынан жакын жайгашкан:

Киев районунда — шаардын борборуна жакын жайгашканына карабастан — иштеп жаткан дүкөндөр, дарыканалар жана ресторандар аз. Сыныктардын көбү чогултулуп, тазаланган, а жарылуулардын толкунун негизинен талкаланган айнектер гана эске салып турат:

Путиловский көпүрөсү аба майданга алып барчу. Качандыр бир кездерде бул укмуштуудай, жаңы көпүрө болгон:

Темир жол бекети өткөн жылдын жайында, көптөгөн аткылоолордон кийин иштебей калган. Бүгүнкү күнгө карата болгону бир гана темир жол каттамы, Донецктен Луганскка барчу каттам калыбына келтирилген. Ошондуктан бекет көпчүлүк учурда ээн:

Анткен менен бул жакка коомдук транспорт жүрөт:

Донецктин башка объектилери сыяктуу эле темир жол бекети дагы футбол боюнча Европанын чемпионатына карата жаңыланган. Бүгүнкү күндө чемпионатты фан-зоналардын эски чатырлары гана эске салып турат, алардын фонунда аткылоолордон зыянга учураган имараттар көрүнүп турат: