Партиялардын тестке берген жооптору: ким көп аял алуу үчүн, а ким Конституцияны өзгөртүү үчүн?

Сегиз кыргыз партиясы 27 актуалдуу суроодон турган тестирлөөдөн өтүштү. Ал 4-октябрда өтчү парламенттик шайлоого катышканы жаткан саясий бирикмелердин көз караштары менен позицияларын аныктоого багытталган.

Тесттин суроолоруна «Бир Бол», «Ата Мекен», КСДП, «Мекен Ынтымагы», «Бүтүн Кыргызстан — Эмгек», «Кыргызстан», «Өнүгүү-Прогресс» жана «Ар-Намыс» партиялары жооп беришти — булардын бардыгы тең алдыдагы парламенттик шайлоого катышышат.

Алардын ар бири түрдүү тармактар боюнча 27 суроого жооп беришти — экономика, саясат, конституциялык түзүлүш, мамлекеттик башкаруу жана билим берүү. Партиялар жоопторду үч варианттын ичинен тандашты: «ооба», «жок», «билбейм».

Алсак, көптөн бери талкууланып келе жаткан «Кумтөр» боюнча берилген суроодо ишкананы улутташтырууну «Ата Мекен» менен «Бүтүн Кыргызстан — Эмгек» партиясы колдоп добуш беришсе, калган алтоосу ал демилгеге каршы пикирлерин билдиришкен.

Тесттин жыйынтыгында Конституцияны өзгөртүүнү «Өнүгүү-Прогресс» гана «колдогон», калган партиялар ага каршы экендиктерин билдиришкен. (КСДП, «Ар-Намыс» жана «Ата-Мекен» партиялары май айында Жогорку Кеңешке өлкөнүн жаңы башкы мыйзамынын долбоорун киргизишкен, бирок чынында президенттин кыстоосу менен Конституцияга өзгөртүүлөрдү киргизүү идеясынан баш тартышкан).

Дээрлик бардык партиялар Конституцияга өзгөртүүлөрдү киргизүүгө каршы болсо, «Бир Бол» менен «Бүтүн Кыргызстан — Эмгек» башкаруу формасын парламенттиктен президенттикке өзгөртүүнү колдошкон.

«Мекен Ынтымагы» 8 партиянын ичинен өзүнө эң ишенимсиз болуп чыккан — Темир Асанбековдун партиясы 27 суроонун жетөөсүнө жооптун «билбейм» деген вариантын тандаган.

Партиялардын берген жооптору атайын сайтка жайгаштырылган. Ошондой эле интернетке кирүү мүмкүнчүлүгү бар Кыргызстандын каалаган жараны тесттен өтүп, тигил же бул маселелер боюнча өзүнүн көз карашы менен саясий партиянын позициясын салыштыра алат.

Партиялардын арасында сурамжылоо жүргүзгөн «Демократия жана жарандык коом үчүн коалициясы» бейөкмөт уюму өзүнүн сайты аркылуу жооптор алардын башка булактарда пайда болуп жаткан саясий билдирүүлөрүнөн айырмаланышы мүмкүндүгүн дароо эле эскерткен.

Бул сурамжылоо саясий партияларды жарнамалоо эмес, кандайдыр бир үгүт эмес, болгону интерактивдүү форматта алардын позициялары туурасында шайлоочуну маалымдар кылуу  аракети», — деп жазылган «Демократия жана жарандык коом үчүн коалициясынын» пресс-релизинде.

Уюмдун кызматкери Гүлзада Медералиева Kloop.kgге курган маегинде ал сурамжылоону 10-августта эле 17 партияга жөнөткөндүгүн жана акыркы мөөнөт 20-август деп белгиленгендигин билдирди. Айтымында, бирок болгону төрт гана партия өз учурдан жооп беришкен.

«Мен дайыма чалып, жооптор качан болорун сурап турдум. […] Алар таптакыр байланышка чыкпай, таптакыр жооп беришкен жок. Партиялар джентельмендик келишимге кол коюу үчүн БШКга барганда ошол жактан эки партиянын — «Мекен Ынтымагы» менен «Бүтүн Кыргызстандын» лидерлерин кармап алууга туура келди, анткени алар жооп бербей жатышкан. Анан алар суроолорго ошол жерден жооп беришти», — деп билдирди Медералиева.

Уюмдун башчысы Динара Ошурахунова «Фэйсбук» аркылуу алар үчүн «партияларда кимдин эмнеге жооп бериши керектигин түшүнүү кыйын болгондуктан» башка партиялардан жоопту аягына чейин күтпөгөндүктөрүн билдирди.

Суроолор менен жооптордун бардыгы тең «Демократия жана жарандык коом үчүн коалициясынын» сайтынан өзгөртүүсүз алынды.

1. Должны ли региональные и местные органы власти получить больше полномочий по отношению к национальному правительству в Бишкеке?

---

 

2. Должны ли экологические проблемы, такие, как защита водных ресурсов и ледников, иногда перевешивать экономические выгоды, например, в горнодобывающей промышленности?

---

 

3. Должны ли государственные компании (например, Кыргызтелеком, Мегаком) быть приватизированы, чтобы стать более эффективными?

---

 

4. Должно ли золоторудноe месторождениe «Кумтор» быть национализировано?

---

 

5. Должны ли быть увеличены налоги на табак и алкоголь, чтобы улучшить здоровье общества?

---

 

6. Стоит ли снизить порог для прохождения партий в парламент?

---

 

7. Правомерно ли то, что государственные чиновники в рабочее время совершают религиозные обряды (например, пятничный Жума-намаз)?

---

 

8. Cтоит ли Кыргызстану уменьшить бюджет на военные нужды и использовать эти средства для инвестирования в образование?

---

 

9. Должно ли правительство Кыргызстана привлекать к ответственности за незаконные действия такие группы, как «Кырк Чоро»?

---

 

10. Должен ли Кыргызстан отменить парламентскую политическую систему и вернуться к президентской системе?

---

 

11. Нужно ли оставить Конституцию неизменной до 2020 года?

---

 

12. Стоит ли увеличить тарифы на электроэнергию в Кыргызстане, чтобы обеспечить долгосрочные поставки?

---

 

13. Нужно ли запретить строительство на земле, окружающей Бишкек, чтобы использовать ее для сельского хозяйства?

---

 

14. Должно ли Правительство КР отказаться от международной помощи США?

---

 

15. Hужно ли сократить услуги социального обеспечения, чтобы облегчить бремя для национального бюджетa?

---

 

16. Должно ли правительство Кыргызстана увеличить регулирование в сфере религиозных организаций?

---

 

17. Должны ли люди с очень высоким доходом платить больше налогов?

---

 

18. Экономическое, политическое и культурное присутствие Турции в Кыргызстане должно расти?

---

 

19. Правильными ли способами/методами идет борьба в Кыргызстане с коррупцией?

---

 

20. Должны ли более тесные отношения с Россией иметь приоритет над отношениями с США, Китаем и другими государствами-партнерами?

---

 

21. Не влечет ли опасность тот факт, что китайские инвестиции в экономику Кыргызстана растут?

---

 

22. Должно ли многоженство быть легализовано?

---

 

23. Стоит ли официально признать восстание «Уркун» и последующую реакцию российской царской армии в 1916 году «геноцидом», независимо от риска напряженности в нынешних отношениях с Россией?

---

 

24. Нужно ли предмет о сексуальном здоровье преподавать в школах?

---

 

25. Уделяет ли Правительство достаточно внимания решению приграничных вопросов?

---

 

26. Опасно ли для стабильности Кыргызстана иностранное финансирование кыргызских неправительственных организаций, защищающих конституционные права и свободы человека?

---

 

27. Должно ли правительство Кыргызстана субсидировать строительство жилья в регионах?