Борбор Азиядагы Америка университетинде Кыргызстандагы кыйноо жөнүндө плакаттардын көргөзмөсү болду. Сүрөтчүлөр менен дизайнерлер өз иштерин элге көрсөтүшүп, ал аркылуу бул мүшкүлгө карата көз карашын билдиришти.
Көргөзмөдө беш кыргыз сүрөтчүсү менен дизайнери өз иштерин алып чыгышты. Көргөзмөнүн негизги максаты — кыйноого жана ырайымсыз мамилеге туш болуп жаткан адамдардын укуктарынын бузулушуна көңүл буруу.
Көргөзмө өткөрүүнүн идеясын журналист жана ден соолук боюнча кеңешчи Елена Баялинова сунуш кылды.
Уюштуруучулар көргөзмөнү ошонун сунушу менен өткөрмөк болушту. Баялинованын айтымында, көргөзмө мамлекеттик резиденцияда өтүшү керек болчу, плакаттарды 26 мамлекеттин өкүлдөрү көрмөк.
«Бирок өкмөт бул көргөзмөнү мамлекеттик резиденцияда өткөрүүдөн чочулап туруп алды», — дейт ал.
Көргөзмөдө дизайнерлер Алексей Лысогоров, Наталья Андрианова, Антон Казаковцев, Марсель Шейшенов жана Нурбек Насыранбеков өз иштерин алып чыгышты.
Алардын ар бири өз жанрында иштешкен.
Плакаттардын авторлору көргөзмөнүн алдында киришүү семинарлары өткөрүлгөнүн, аларга документалдуу фильмдер, документтер көрсөтүлгөнүн айтышты.
«Бул абдан маалыматтуу жана коркунучтуу нерсе болду. Ал жакта үрөй учурган статистика бар эле. Аны көрүп чыккандан кийин ар биринин өз көз карашы пайда болду», — деди Лысогоров.
Калыстар баш байгени карикатура жана шарж жанрында сүрөт тарткан Антон Казаковцевдин ишине ыйгарышты. Сүрөтчү өз жеңишине өзү таң калды.
«Мага бул сынакка катышууга менин университеттеги окутуучум, ошол эле учурда кураторум жана долбоордун катышуучуларынын бири кеңеш берди. Менден тышкары дагы төрт таанымал дизайнер бар эле, мен үчүн алар менен чыккан сыймык болчу. Тема абдан татаал жана көркөм ыкмалар аркылуу ой айтууну абдан кааладым», — деди Казаковцев.
Лысогоров плакат тартыш үчүн кошумча метафораларды жана образдарды издеш керек болгонун айтты.
«Кыйноону түздөн-түз көрсөтүү — өтө эле артта калгандык жана чындыктан алыс болмок. Кимдир-бирөө муну карикатура, иллюстрация, копирайтинг, фотомонтаж, слоган аркылуу көрсөттү. Мен дизайнердик стилдеги фотосүрөт аркылуу көрсөттүм», — деди Лысогоров.
«Акциянын максаты — адамдарды агартуу. Балким адамдар ушундай учурга туш болуп калышы мүмкүн. Өзүн кантип коргош керек? Эмне кылыш керек? Аны билүү зарыл. Адамдардын маалымдуулугуна кичине болсо да таасири тийсин. Эки кишиге жардамы тийсе деле жакшы», — деди Лысогоров.
Елена Баялинова көргөзмө өткөрүү идеясы колу булганган система тууралуу көндүм көз караштарды жок кылууну каалагандыктан келип чыкканын айтты.
«Мен саламаттык сактоо системасында дээрлик 20 жылдан бери иштейм. Сот медицина эксперттеринин ишине, кыйноо фактыларын документациялоого, органдардын саткындыгына байланыштуу канча киши арызданып жүргөнүн жакшы билем. Мага ал жакпайт жана мен ал мифтерди көргөзмө аркылуу талкалагым келген. Бирок бул багытта өсүш бар. Өкмөт конференцияны ушул жерде өткөрмөк болгону жакшы. Бул биздин жолубуздагы биринчи кадам», — деди ал.
Көргөзмөнү Кыргызстандагы кыйноого каршы коалиция, Тянь-Шань талдоо борбору, «Сорос — Кыргызстан» фонду жана Борбор Азиядагы Америка университети уюштурушту.