Конституциялык кеңешменин төрагасы Бекбосун Бөрүбашев Kaktus.media басылмасына Конституциянын жаңы долбоору парламентке 2-февралда берилерин маалымдады. Коомдук талкуу өткөрүлбөйт.
Бөрүбашевдин айтымында, Конституциялык кеңешменин долбоорду жарандардын талкуусуна коюуга укугу жок.
«Жарлыкта Конституциянын долбоорун биз иштеп чыгышыбыз керек деп жазылган, ал эми талкууланып жаткан долбоорду ачыктап же жайылта алабыз же жокпу жазылган эмес. Бул суроону Жогорку Кеңешке бериш керек», — деди ал.
Ошол эле учурда Конституциялык кеңешменин курамына кирген Жогорку Кеңештин депутаты Акылбек Жапаров коомдук талкуу бүткөнүн билдирди. Ал Конституциялык кеңешме иштеп чыккан Конституциянын долбоорун оңдоону коомдук талкуу деп атаса болот деп эсептейт.
«Долбоор парламентке келип түшөрү менен таанышуу үчүн сайтка жайгаштырылат. Тагырак айтканда, Конституциялык кеңешмеде бекитилген вариант өзгөртүлбөйт. Кандай болгон күндө дагы мыйзамда ушинтип жазылган», — деп билдирди депутат.
Ал процедурага ылайык, долбоор парламентке келип түшөрүн, андан соң профилдик комитет карап чыгарын түшүндүрдү. Андан соң долбоор Конституциялык палатага келип түшөт, парламент өзү кандайдыр бир өзгөртүүлөрдү киргизе албайт.
«Бул менин же эки депутаттын демилгеси эмес, бул мыйзам. Референдум жөнүндөгү мыйзам парламентке дагы, жарандарга дагы мыйзам долбоорунун референдум тууралуу тиркемесине өзгөртүү киргизүүгө мүмкүндүк бербейт, ал эми Конституциянын долбоору мыйзамга тиркеме болуп калат», — дейт Акылбек Жапаров.
Анын ою боюнча, бул учурда Конституциялык палатанын корутундусу зарыл эмес, анткени кеп учурдагы Баш мыйзамга түзөтүү киргизүү жөнүндө эмес, толугу менен жаңы Конституция тууралуу болуп жатат.
Бөрүбашев болсо буга чейин Конституциянын жаңы редакциясынын долбоорун коомдук талкууга алып чыгуу керектигин айткан болчу.
«Мен эл өкүлдөрү долбоордун жаңы редакциясын коомдук талкууга алып чыгышы керек деп эсептейм. Адамдар эмнеге добуш берип жатканын билиши керек жана референдум өткөнгө чейин өздөрүнүн түзөтүүлөрүн, сунуш-пикирлерин айтып калууга шарт түзүлүш керек», – деп билдирген Бөрүбашев.
Конституция боюнча референдум
Депутат Акылбек Жапаров 2-февраль күнү Конституциянын жаңы долбоорун кабыл алуу боюнча референдум 11-апрелде, жергиликтүү кеңешке шайлоо менен бир күндө өтөрүн билдирди.
«Убактысы белгиленди. Болжолдуу дата айтылды», — деген ал.
Боршайком болсо референдум өткөрүүнүн датасы тууралуу акыркы чечим жок экенин, анткени тиешелүү жарлыкка президент кол коюшу керек деп билдирген. Ал эми жергиликтүү кеңешке шайлоолор календар боюнча 11-апрелге белгиленген.
Юридикалык баа
Юристтер кыргызстандыктарды Конституцияга түзөтүү киргизүү жана талкуулоо конституциялык укугунан ажыратышты деп эсептешет.
«Конституциялык кеңешме негизги мыйзамдын долбоорун Жогорку Кеңешке жөнөтөрөн мурда добуш берүү баскычында коомдук талкууга чыгарышы керек болчу» , — деп билдирди «Медиа Полиси Институтунун» юристи Нурбек Сыдыков.
Конституциялык кеңешме жана «Ханституция»
Конституцияга өзгөртүү киргизүү жана башкаруу формасын тандоо боюнча референдумду Садыр Жапаров демилгелеген. Конституциянын жаңы долбоору дароо эле «Ханституция» деген атка конгон: жарыялангандан кийин документ юристтер менен коммчулуктун кескин сынына кабылган.
Президенттин м.а. Талант Мамытов 20-ноябрда Конституциялык кеңешме түзүү жарлыгына кол койгон. Органга 89 адам кирген.
Алардын көпчүлүгү Садыр Жапаровдун идеялаш жана тикелей тарапташтары, юристтер, Конституциянын жаңы версиясынын автору деп фамилиялары көрсөтүлгөн депутаттар, манас таануу, кыргыздардын руханий дүйнөсү жана салттуу билим боюнча адистер, коомдук ишмерлер. Кеңешменин курамында бир дагы ачык оппонент кирген эмес.
Кыргызстандагы башкаруу формасы боюнча референдум 10-январда, кезексиз президенттик шайлоо менен бир күндө өткөн. Борбордук шайлооо комиссиясы 20-январда референдумду өттү деп тааныган, «президенттик башкаруу формасы» үчүн 80%дан ашуун шайлоочу добуш берген.
Ошол эле күнү БШК Садыр Жапаровду өлкөнүн жаңы шайланган президенти деп тааныган. Анын ант берүү аземи 28-январда Бишкекте өткөн.
